جعبه دنده اتوماتیک یکی از انواع گیربکس است که به دلیل عدم نیاز به گرفتن کلاچ و تعویض دنده، راحتی بسیار بیشتری را برای رانندگان به ارمغان آورده است. گیربکس‌های اتوماتیک سیستمی هیدرولیک دارند و از ساختاری پیچیده و حساس برخوردار هستند. در گیربکس اتوماتیک از آلیاژهایی نظیر چدن و فولاد استفاده شده است، این آلیاژها از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار هستند اما برخی عوامل مانند ضربه، حرارت بیش از حد و خوردگی می‌تواند باعث شود تا به آن‌ها صدمه وارد شود. این صدمات در مرور زمان می‌تواند موجب خراب شدن گیربکس اتوماتیک شود. همان‌طور که گفتیم جعبه دنده اتوماتیک پیچیده و حساس است و عدم توجه به برخی نکات می‌تواند باعث ایجاد صدمه در گیربکس اتوماتیک شود. این نکات شاید آن‌قدر ساده باشند که بسیاری حتی به آن‌ها توجه نمی‌کنند اما همین عدم توجه می‌تواند گیربکس را خراب کند و با گذشت زمان هزینه‌های نگهداری از خودرو را شدیداً افزایش می‌دهد. در این مطلب قصد داریم در خصوص برخی نکات ساده که عدم توجه به آن‌ها هزینه‌های نگهداری و تعمیر خودرو را بالا میبرد، مطالبی را با هم مرور کنیم. با تهران گیربکس همراه باشید.
عوامل مخرب در جعبه دنده اتوماتیک :
گیربکس هم مانند هر وسیله دیگری نیاز به استفاده و نگهداری صحیح دارد. اگر از گیربکس‌ها به خوبی مراقبت شود و به طور صحیح از آن‌ها نگهداری شود هزینه تعمیر و نگهداری آن‌ها به میزان زیادی کاهش پیدا می‌کند. توجه داشته باشید که هزینه تعمیر جعبه دنده اتوماتیک گاهی می‌تواند سرسام آور باشد. رعایت برخی نکات که در ادامه مطلب قصد داریم به آن‌ها اشاره کنیم می‌تواند با افزودن بر عمر گیربکس و کاهش میزان خرابی آن، هزینه‌های کمتری را به فرد تحمیل کند. این نکات عبارت‌اند از:
۱- سرویس‌های دوره‌ای
چرخ‌دنده‌های گیربکس به طور مداوم با یکدیگر درگیر هستند و همین امر باعث انتقال نیرو از موتور ماشین به چرخ‌ها و حرکت خودرو می‌شود. این درگیر بودن و تماس مداوم چرخ‌دنده‌ها باعث تولید حرارت و گرمای بالایی می‌شود به مرور موجب ساییده شدن چرخ‌دنده‌ها می‌شود. این ماجرا زمانی بدتر می‌شود که روغن گیربکس کافی، به اندازه و از نوع مناسب نباشد. همین امر دمای این چرخ‌دنده‌ها را بالاتر میبرد و به آن‌ها صدمه می‌زند. پیشنهاد می‌کنیم که برای جلوگیری از این امر، هر ۵۰۰۰ کیلومتر یک بار میزان سطح روغن گیربکس را چک کنید و در صورتی که مقدار آن کم شده اقدامات لازم را انجام دهید. همچنین به خاطر داشته باشید که زمان مناسب برای تعویض روغن جعبه دنده اتوماتیک خودروهای شخصی دو سال یک بار است. البته این در صورتی است که در این مدت خودرو کمتر از ۵۰۰۰۰ کیلومتر کارکرد داشته باشد. در صورتی که قبل از پایان ۲۴ ماه، خودرو بیش از ۵۰۰۰۰ کیلومتر مسافت را پیمود باید برای تعویض روغن گیربکس اقدام کنید. توجه داشته باشید که روغن گیربکس باید مناسب با گیربکس انتخاب شود. برای این‌که بدانید کدام نوع از روغن گیربکس برای جعبه دنده خودروی شما مناسب است می‌توانید دفترچه راهنمای خودرو را مطالعه کنید یا از مکانیک باتجربه و متخصص سؤال بپرسید.
همچنین با مراجعه به تعمیرگاه‌های معتبر که از مکانیک‌های حرفه‌ای و با تجربه استفاده می‌کنند می‌توانید از صدماتی که ممکن است در اثر اشتباه تعمیرکاران کم تجربه و بی‌تجربه به خودرو وارد شود، جلوگیری کنید. همچنین در این تعمیرگاه‌ها گیربکس‌ها با توجه به درخواست صاحب خودرو بررسی و عیب‌یابی می‌شوند تا در صورت وجود مشکل با اقدام به موقع از ایجاد خسارت بیشتر جلوگیری شود.
۲- توجه به صدای گیربکس
یکی از مواردی که می‌تواند هزینه‌های تعمیر و نگهداری خودرو را به میزان زیادی کاهش دهد، آشنا بودن با صدای کار طبیعی ماشین است. زمانی که صداهای ناآشنا و اضافی از خودرو شنیده می‌شود، معمولاً به این معنی است که مشکلی وجود دارد و احتمالاً قطعه یا قطعاتی از خودرو صدمه دیده‌اند. شنیدن صداهایی مانند زوزه کشیدن، سوت کشیدن، صدای جیرینگ جیرینگ و هرگونه صدای اضافه دیگری از گیربکس نشان دهنده این مسئله است که گیربکس با مشکلی مواجه شده است. در صورتی که فرد به موقع متوجه مشکل شود و اقدامات لازم برای رفع آن را انجام دهد، می‌تواند از ایجاد خرابی‌های بیشتر در گیربکس جلوگیری کند. این صداها معمولاً به دلیل کمبود روغن، ساییدگی چرخ‌دنده‌ها، لقی یکی از محورها، خرابی ماهک، غلاف کشویی و دیگر قطعات موجود در گیربکس اتوماتیک ایجاد می‌شود.
۳- عدم تعویض حالت دنده در زمان حرکت
گیربکس‌های اتوماتیک برای تغییر دنده و حالت آن نیازی به فشردن پا بر روی پدال کلاچ ندارند و این کار با استفاده از کلاچ‌ها و نواری که درون گیربکس وجود دارند، انجام می‌شود. این قطعات با ایجاد اصطکاک موجب تعویض دنده می‌شوند و تغییر حالت دنده در هنگام حرکت می‌تواند به این قسمت‌ها صدمه بزند. بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد صدمه در گیربکس اتوماتیک این است که برای تغییر حالت دنده، خودرو به طور کامل متوقف شده باشد و سپس حالت دنده تغییر کند.
۴- عدم رانندگی با استفاده از دنده خلاص
بسیاری افراد تصور می‌کنند که استفاده از دنده‌خلاص (Neutral) که با حرف N بر روی گیربکس اتوماتیک مشخص شده است در سراشیبی‌ها باعث کاهش مصرف سوخت خودرو می‌شود. اولین نکته‌ای که این افراد باید به آن توجه کنند این است که در گیربکس اتوماتیک از تکنولوژی‌های متعددی استفاده شده و این نوع جعبه‌دنده‌ها به اندازه‌ای هوشمند هستند که در سراشیبی‌ها با تغییر حالت دنده، میزان سوخت‌رسانی به خودرو را کاهش دهند. مسئله دیگری که باید به آن توجه کرد این است که همان‌طور که در پاراگراف قبلی گفتیم، تعویض حالت گیربکس در هنگام حرکت می‌تواند به آن صدمه بزند. همین امر باعث می‌شود که این کار نه تنها سودمند نباشد بلکه باعث شود تا هزینه‌های بسیار بیشتری برای تعمیر جعبه دنده اتوماتیک به فرد تحمیل شود.
۵- استفاده صحیح از حالت پارک
فقط و تنها فقط در زمانی که خودرو به طور کامل متوقف شده از حالت پارک که بر روی گیربکس اتوماتیک با حرف P نشان داده شده است استفاده کنید. دلیل این تأکید صدمه بسیار زیادی است که عدم توجه به این نکته به جعبه دنده اتوماتیک وارد می‌کند. در بسیاری از گیربکس‌های اتوماتیک، مخصوصاً نسل‌های جدید این گیربکس‌ها، راننده نمی‌تواند قبل از توقف کامل از حالت پارک استفاده کند.
حالت پارک در گیربکس‌های اتوماتیک برای اطمینان از عدم حرکت خودرو در زمان پارک است. بهترین روش برای استفاده از حالت پارک این است که پس از توقف کامل خودرو ابتدا ترمزدستی را بکشید و سپس از حالت پارک استفاده کنید. این کار باعث می‌شود تا فشار مضاعفی به گیربکس خودرو وارد نشود.
۶- عدم انتخاب حالت درایو در هنگام گاز دادن
یکی دیگر از مواردی که می‌تواند باعث ایجاد خرابی و صدمه‌های بسیار در گیربکس اتوماتیک شود، انتخاب حالت درایو که با حرف D نشان داده شده است، در هنگامی که پا بر روی پدال گاز قرار دارد است. بسیاری معتقدند که این کار می‌تواند باعث افزایش شتاب اولیه خودرو شود اما باید بگوییم که شتابی که با استفاده از این روش تولید می‌شود با میزان شتاب اولیه خودرو تفاوت بسیاری نخواهد کرد و این کار آن‌قدر به جعبه دنده اتوماتیک خودرو صدمه می‌زند که بهتر است آن اندک شتاب به دست آمده از این روش را فراموش کنید.
۷- رانندگی در ترافیک
امروزه ترافیک تبدیل به جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی افراد شده است. این مسئله در کلان شهرها شدیدتر است و افراد هر روز وقت نه چندان کمی را در ترافیک و پشت چراغ‌قرمزها می‌گذرانند. افراد بسیاری در این ترافیک‌ها به صورت مداوم حالت گیربکس را از درایو به خلاص تغییر می‌دهند. آن‌ها تصور می‌کنند که این کار میزان درگیری در گیربکس اتوماتیک را کاهش می‌دهد و باعث افزایش عمر آن می‌شود. باید بگوییم که این تصور کاملاً اشتباه است. استفاده از این روش نه تنها عمر گیربکس را افزایش نمی‌دهد بلکه به دلیل تغییر حالت مداوم و درگیری قطعاتی مانند سوپاپ‌ها، شیرهای برقی و کلاچ باعث کاهش عمر جعبه دنده اتوماتیک می‌شود. بهترین روش برای رانندگی در ترافیک استفاده از حالت درایو و عدم تغییر آن است. این امر در خصوص توقف در پشت چراغ‌قرمزهایی با مدت زمان کمتر از ۲ دقیقه نیز صادق است. توجه داشته باشید که در توقف‌هایی که بیش از ۲ دقیقه به طول می‌انجامد می‌توانید از حالت خلاص استفاده کنید.
